معاون فنی اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری هرمزگان گفت: سطح کلی استان هرمزگان ۲/۷ میلیون هکتارمی باشد که از این میزان عرصه های منابع طبیعی معادل۸/۶ میلیون هکتار بوده وحدود۹۴ درصد از وسعت استان را پوشش می دهد.
حبیب ا… حاتمی افزود: تعداد کل گونه های گیاهی استان بالغ بر ۱۰۰۰ گونه بوده که گونه های گیاهی با ارزش اکوسیستم های خشکی عبارتند از بادام وندلبوی، مهرخوش، دیونیزیا، ارس، آکاسیای چتری، کهور ایرانی، بنه، ارژن، کنار،جگ ،داز،گازرخ،افدرا، پامچال صخره ای، زیره، بومادران، کلپوره، پونه مظفریان، بادام کوهی، ژیمنوکارپوس، انار شیطان،گون، خنجک، زیتون، کیکم، سرخس شانه ای، اوستیگما، آبنوس، پرسیاوش، شاخ غزالی، کلیر و ….است.
حاتمی اظهار داشت : وسعت جنگلهای استان معادل ۰۷۳/۱ میلیون هکتار بوده که از این میزان جنگلهای ناحیه رویشی خلیج، عمانی(ساحلی) ۸۰۱ هزار هکتار و جنگلهای مانگرو با ۲۰ هزار هکتار و جنگل های ناحیه رویشی ایران، تورانی (کوهستانی) به مساحت ۲۱۳ هزار هکتار و بیش از ۴۵۰۰۰ هکتارجنگلهای دست کاشت و پارکهای جنگلی می باشند.
وی خاطرنشان کرد: تنوع زیستی در مباحث زیست محیطی آگاهی ورفاه نسبی منطقه یا جامعه را نشان می دهد. برنامه ریزی ،تصمیم سازی واتخاذ تدابیر دقیق در قلمرو مدیریت منابع جنگلی(به ویژه گونه های درختی ودرختچه ای)تحت عنوان ذخایر جنگلی با کارکرد ذخیره گاه از اولویتهای مهم بر شمرده می شود.
معاون فنی اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری هرمزگان گفت: اکوسیستم ها همانند حلقه های زنجیر با هم مرتبط شده ، اکوسیتم جهانی را بوجود می آورند.
در نتیجه انهدام یک اکوسیستم محلی به مانند پاره شدن یکی از حلقه های زنجیره بیوسفر می باشد .بدین ترتیب تاثیر سوء در این اکوسیستم ها گذاشته ودر نهایت اکوسیستم جهانی در معرض انهدام قرار می گیرد.
ذخیره گاه جنگلی :
حاتمی افزود: ذخیره گاه جنگلی به عرصه ای اطلاق می گردد که به لحاظ دخالتهای فراوان و شکنندگی محیط با کاهش یا انقراض و یا انهدام روبرو می باشد .
لذا به جهت حفظ تنوع بیولوژیک این مناطق ناچار هستیم آنها را حفاظت و یا تحت مدیریت بهینه قرار دهیم تا در بلند مدت بتواند بطور طبیعی تجدید حیات نماید .
وی خاطرنشان کرد: ذخیره گاههای جنگلی الگوهای خود را از ذخیره گاههای بیوسفر برداشته و تقریباً با همان شیوه اعمال مدیریت میگردد .
با این تفاوت که ذخایر بیوسفر از نظر معیارهای انتخاب تابع پرونانسهای جغرافیائی زیستی (بیوپئوگرافیکی) است و معمولاً با در نظر داشتن جمعیت وابسته به این اکوسیستم ها و رعایت اصل حفاظت از نوع سیستم باز و تولید مستمر منابع در جهت توسعه پایدار ، مدنظر جدی می باشد .
معاون فنی اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری هرمزگان گفت: در بحث مربوط به ذخیره گاههای جنگلی در ابعاد کمی کوچکتر تابع رویشگاههای جنگلی گونه های در حاضر انقراض ، نادر و گونه های مورد تهدید و سایر رویشگاههای گونه های بومی که از نظر ژنتیکی در مقایسه نسبی با دیگر رویشگاههای همان گونه برتر باشند انتخاب می شوند .
بنابراین حفظ گونه های فوق الذکر در رویشگاههای طبیعی تحت Insitu conservation بعنوان بانک جهانی ژن برای استفاده های متعدد مانند حفظ ثابت بیوسفر با تنوع بیولوژیک ، دست آوردهای پزشکی و اثرات اقتصادی بسیار مهم و با اهمیت می باشد .
در مقایسه با محصولات کشاورزی که معمولاً زودبازده می باشند، تحقق این موضوع با نگهداری بذر گونه های مختلف در سردخانه ها، بعنوان بانک ژن میسر می باشد . ولی در بحث مربوط به گونه های جنگلی به جهت طولانی بودن فرآیند رویش و عناصر زایشی در استفاده از پایه های وحشی در دو رگ گیریها برای بدست آوردن گونه های جدید و مقاوم و توان تولیدی بالا ، مجبور هستیم که این گونه ها را ضمن حفظ تنوع بیولوژیک ، در رویشگاههای طبیعی خود نیز حفظ نمائیم .
وی اظهارداشت: با توجه به ضرورت و اهمیت موضوع ایجاب می نماید که تلاش خود را در این زمینه مضاعف نموده و سطوح و مناطق شاخص را با حذف ترویجی مشکلات اجتماعی و اقتصادی که در نیل به اهداف مطروحه مشکل ساز می باشند ، مشخص نمائیم .
لذا با توجه به شناسائی منابع جنگلی و در قالب کلی شناسائی گونه های جنگلی و پوشش گیاهی که تاکنون حدوداً نیمی از آنها شناسائی شده است و انقراض تعداد زیادی از گونه های گیاهی بر اثر دخالتهای غیرمسئولانه انسان و نیز ارزیابی دقیق از وضعیت موجود گونه های گیاهی به ویژه گونه های جنگلی ، با در نظر داشتن شرایط رویشگاهی و روند تخریب میتوان دامنه و روند انقراض گونه های گیاهی را با مدیریت مناسب کاهش داد و به نوعی گونه های با ارزش را که با دست اندازی بشر از مجموعه فلور کره خاکی حذف خواهند شد ، حفظ نمود و بهره مندیهای لازم را از آنها در جهت نیازمندیهای فعلی و نسل آینده بدست آورد .
معاون فنی اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری هرمزگان گفت: بنابراین در جهت تحقق اهداف مدیریت در طیفهای وسیع باید ابتدا با توجه به معیارهای بررسی و با در نظر گرفتن اولویتها ، دامنه و میزان کاهش گونه های موردنظر را مشخص کرد و سپس برنامه های لازم را در محدوده های تعیین شده عملی نمود .
وی افزود: منابع و ذخایر جنگلی به دو گروه عمده تقسیم می شوند : گروه ذخایر جنگلی بکر و گروه ذخایر مدیریت یافته یا دخالت شده ، نوع برنامه مدیریتی با توجه به وضعیت موجود در این دو گروه با هم متفاوت می باشند .
در کشور ما ایران نیز به جهت دارا بودن شرایط سخت اکولوژیکی در حدود ۹۵ درصد از خاک کشور و همچنین شکل گیریهای تمدنها در اراضی مناسب ، به نظر می رسد حدوداً ۹۹ درصد منابع ما به جهت میزان درصد کم نسبت به خاک کشور و تاثیرات مسائل اجتماعی و اقتصادی از نوع منابع دخالت شده هستند و تنها یک درصد منابع ممکن است به شکل بکر وجود داشته باشد .
حاتمی خاطرنشان کرد: لذا برنامه ذخیره گاه جنگلی در ایران باید با معیارهای فنی استاندارد مورد عمل در کشورهای پیشرو حتی الامکان مطابقت نماید . بدین معنی با انتخاب عرصه جهت حمایت از گونه های موردنظر باید در هسته مرکزی ذخیره گاه (Core zone) که ۵/۱ محدوده را شامل میگردد ، اصولاً دامنه پراکنش گونه موردنظر تا آخرین پایه ها مورد حمایت قرار گیرد .
۵/۴ سطح نیز بعنوان مناطق ضربه گیر یا Buffer zone در نظر گرفته می شوند . در منطقه حاشیه ای یا ضربه گیر علاوه بر کنترل فعالیتهای انسانی در این محدوده یک سری از تاسیسات مربوط به کارهای تحقیقی و همچنین تاسیسات تفرجی لازم در دراز مدت برنامه ریزی و به اجرا گذاشته می شود .
معاون فنی اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری هرمزگان گفت: کشورهائی همچون چین که در ارتباط با امر مدیریت ذخایر جنگلی حداقل چندین دهه جلوتر از ما اقدام نموده اند ، هنوز هم در فاز دوم (مناطق ضربه گیر) عملیات اجرائی زمینه انقراض گونه های گیاهی و جانوری مجموعه اظهارنظرها و نوشتار اساتید و محققین علوم مربوطه را بررسی و متوسط اعداد را در نظر بگیریم ، در هر سال حدود ۶۰ هزار گونه منقرض می شوند.
بدین ترتیب تا چند سال آینده یک میلیون گونه گیاهی و جانوری از بین خواهد رفت که این موضوع با ترسیم دورنمای آن با روند فعلی فاجعه تاسف باری برای انسان هوشمند در کره خاکی می باشد .