به گزارش پایگاه خبری چلچله بندر، دکتر «لیدا باباخانی»، متخصص زنان و زایمان، در گفت‌وگو با روابط عمومی دانشگاه علوم پزشکی هرمزگان، گفت: بررسی سلامت زنان در گروه‌های سنی مختلف به چند دلیل دارای اهمیت است. اولین نکته این است که زنان محور سلامت خانواده هستند و هرگونه اختلال در سلامت آن‌ها باعث می‌شود که سایر اعضای خانواده هم درگیر شوند به همین دلیل باید بیشتر به آن‌ها دقت کنیم.
مورد بعدی این است که سیستم ارائه خدمات برای ارائه خدمت به زنان از آمادگی و منابع انسانی بیشتری برخوردار است. همچنین مراقبت‌های زنان در تمام گروه‌های سنی نسبت به مردان موارد بیشتری را به خود اختصاص می‌دهد. درست است که به طور معمول طول عمر زنان از مردان بیشتر است اما بار معلولیت و ناتوانی آن‌ها نیز بیشتر است و زنان آسیب‌پذیرتر هستند.
از طرفی زنان منابع مالی و حمایتی کمتری نسبت به مردان در اجتماع دارند به خاطر همین بار خدمات برای آن‌ها سنگین‌تر می‌شود. مورد دیگر اینکه زنان معمولا خانواده را به خود ترجیح می‌دهند و نمی‌توانند به خودشان توجه کنند. بنابراین ما باید بیشتر به آن‌ها بپردازیم.
دکتر باباخانی با بیان اینکه سرطان پستان و سرطان دهان رحم در زنان شایع‌ترند، افزود: درخصوص سرطان پستان ریسک فکتورهایی (عوامل خطر) وجود دارد.
ریسک فکتور‌ها درواقع عواملی هستند که باعث می‌شوند فرد بیشتر در معرض سرطان قرار بگیرد. مثلا خانمی که به دلیل دیگری مثل تومورهایی که قبلا داشته، رادیوتراپی شده باشد، یا قبلا به سرطان رحم یا تخمدان یا روده مبتلا شده باشد، یا در پستان مقابل مبتلا به سرطان شده باشد، باید به این فرد بیشتر دقت شود.
وی در توضیح سایر عوامل خطر گفت: سوابق فامیلی ابتلا به سرطان بررسی می‌شود و درصورتی که سابقه فامیلی داشته باشند، همچنین باتوجه به نوع سرطانی که فامیل فرد دارد و سن ابتلای او به سرطان، این افراد زودتر مورد غربالگری قرار می‌گیرند. همچنین شرح‌حالی که از فرد می‌گیریم بسیار مهم است.
وجود درد، تغییر شکل و ترشح از مواردی است که پرسیده می‌شود. هرگونه یافته غیرطبیعی در معاینه هم موجب می‌شود که ما برای آن فرد بررسی بیشتری انجام دهیم.
روش معاینه را هم می‌توانیم آموزش دهیم که به صورت دوره‌ای توسط خود فرد انجام شود و هم می‌تواند توسط پزشک انجام شود.
این متخصص زنان و زایمان اضافه کرد: از عواملی که خطر ابتلا به سرطان پستان را در خانمی بالا می‌برد می‌توان به ناباروری، بارداری در سن بالا، تعداد کم حاملگی، عدم شیردهی مادر پس از زایمان، شیردهی کمتر از دوسال برای مادران، قائدگی در سنین پایین، دیر یائسه شدن (بالاتر از ۵۵ سالگی)، مصرف ترکیبات هورمونی، استعمال دخانیات، نوشیدنی‌های الکلی، چاقی، فعالیت بدنی ناکافی و تغذیه نامطلوب اشاره کرد که ما را به سمت انجام ارزیابی فراگیرتر برای فرد هدایت می‌کند.
دکتر باباخانی با بیان اینکه ارزیابی‌ها بر ۲ اساس صورت می‌گیرد، گفت: یکی براساس معاینه خود فرد که به صورت ماهیانه انجام می‌دهد. (بانوان می‌توانند با مراجعه به مراکز بهداشتی روش معاینه را از مراقب سلامت آموزش ببینند). و دیگری مراجعه فرد به پزشک و معاینه توسط پزشک است. هرگونه مورد غیرطبیعی باعث می‌شود که فرد بیشتر مورد بررسی قرار گیرد.
این پزشک متخصص تاکید کرد: معاینه پستان برای بانوان توسط خود در منزل قابل انجام است و می‌توانند در مراحل بسیار ابتدایی سرطان آن‌ها را تشخیص دهند.
وی با اشاره به اینکه روش‌های تشخیصی تکمیلی برای سرطان پستان، سونوگرافی و ماموگرافی است، اظهار کرد: اگر فرد جزو موارد پرخطر باشد در سنین پایین‌تر باید غربالگری سینه را انجام دهیم اما اگر فرد هیچ مشکلی نداشته باشد و فقط قصد غربالگری دوره‌ای داشته باشیم، برای افراد زیر ۳۵ سال سونوگرافی و برای افراد بالای ۳۵ سال و ترجیحا بالای ۴۰ سال ماموگرافی انجام می‌شود. پس از گرفتن شرح حال و معاینه باتوجه به ریسکی که آن فرد دارد، تصویربرداری مورد نیاز انجام می‌شود.
این پزشک متخصص افزود: لازم به ذکر است سونوگرافی و ماموگرافی جزو غربالگری‌هایی نیستند که ما به صورت جامع انجام دهیم اما اگر فرد عوامل خطر ذکرشده را داشته باشد، ترجیحا انجام دادن آن بهتر است.
دکتر باباخانی تاکید کرد: اگر در سونوگرافی یافته غیرطبیعی وجود داشته باشد، فرد باید به متخصص مراجعه کند. بهتر است فرد سونوگرافی را زودتر از ۶ماه یکبار و ماموگرافی را زودتر از یک سال یکبار انجام ندهد، مگر با تشخیص پزشک معالج.
وی افزود: اگر فرددر گروه پرخطر باشد باید این غربالگری‌ها را انجام دهد اما در افرادی که ریسک کمتری دارند بهتر است از ۴۵ سالگی ماموگرافی انجام دهند و پس از آن اگر مشکلی وجود داشت با تصمیم پزشک می‌توانند آن را تکرار کنند.
دکتر باباخانی بیان کرد: فرد برای جلوگیری از ابتلا به سرطان پستان حتما باید تغذیه خود را اصلاح کند، مثلااگر اضافه وزن دارد، وزن کم کند یا مصرف مواد چربی در رژیم روزانه حداقل برسد. بنابراین اصلاح سبک زندگی بسیار مهم است.
سرطان دهانه رحم یا سرویکس
این پزشک متخصص زنان و زایمان درمورد سرطان دهانه رحم نیز گفت: غربالگری این سرطان از این نظر قابل اهمیت است که در مراحل ابتدایی می‌توان آن را تشخیص داد. باتوجه به اینکه می‌توان آن را در مراحل ابتدایی تشخیص داد، قابل درمان است. این سرطان قابل پیشگیری نیز هست. و با روش‌هایی می‌توانیم از ابتلا به آن جلوگیری کنیم.
دکتر باباخانی در توضیح روش تشخیص و غربالگری سرطان دهانه رحم، افزود: غربالگری سرطان دهانه رحم با استفاده از معاینه و تست پاپ اسمیر است. پاپ اسمیر به دو صورت انجام می‌شود؛ با استفاده از لام یا با محلولی حاوی الکل. حسنی که روش محلول دارد این است که با استفاده از آن می‌توانیم ویروس HPV (زگیل تناسلی) را نیز تشخیص دهیم. و انواع پر خطر این ویروس را که با سرطان دهانه رحم ارتباط دارند شناسایی کنیم. دیده شده که سوش‌های ۱۶ و ۱۸ آن ارتباط مستقیم با سرطان دهانه رحم دارد.
وی اضافه کرد: یک مرحله تشخیص زود هنگام داریم که از همه زنان ۳۰-۵۹ سال در هر ارزیابی دوره‌ای درمورد علائم‌شان سوال می‌شود. از علائمی که فرد حتما باید به پزشک مراجعه کند می‌توان به هرگونه خونریزی غیرطبیعی (بعد از مقاربت، بعد از یائسگی، بین قائدگی‌ها)، فاصله طولانی قائدگی‌ها، ترشح واژینال بدبو (علی رغم درمان عفونت) و درد هنگام مقاربت اشاره کرد.
این پزشک متخصص گفت: علائم خطری که برای سرطان دهانه رحم وجود دارد این است که ممکن است با سرطان‌های دیگر همراهی داشته باشد. مثلا فردی که سرطان روده دارد را برای بررسی وجود سرطان دهانه رحم نیز مورد ارزیابی قرار می‌دهیم.
دکتر باباخانی اظهار کرد: دیده شده سرطان دهانه رحم ممکن است براثر رفتارهای جنسی خطرناک ایجاد شود. همچنین سابقه سوء مصرف مواد مخدر توسط خود فرد و همسرش، مصرف دخانیات و سابقه ایدز از عوامل تاثیرگذار در ایجاد این سرطان است و این افراد باید بیشتر مورد ارزیابی قرار بگیرند. (علتی که برایش مطرح شده ابتلا به سوش خطرناک ویروس است).
وی اضافه کرد: سنی که در کشور برای غربالگری سرطان رحم در نظر گرفته شده از سن ۳۰-۴۹ سالگی است اما بر اساس رفرنس‌های جهانی هر خانم، سه سال پس از ازدواج می‌تواند این غربالگری را انجام دهد. اگر تست پاپ اسمیر نشان دهد که فرد سالم است و مشکلی ندارد، هر سه سال یکبار کافی است که این غربالگری را انجام دهد.
دکتر باباخانی درمورد راه‌های انتقال ویروس HPV گفت: انتقال HPV بیشتر براثر تماس‌های جنسی مشکوک است. حتی ممکن است که باوجود استفاده از وسایل مراقبتی در هنگام برقراری ارتباط جنسی نیز این ویروس منتقل شود. بنابراین لازم است که رفتارهای جنسی پرخطر کنترل شود. اما اگر افراد مشکوک به ابتلا هستند، بهتر است از وسایل مراقبتی استفاده کنند هرچند که احتمال انتقال وجود دارد.
این پزشک متخصص زنان و زایمان افزود: برای پیشگیری از ابتلا به سرطان‌های سرویکس نیز بهتر است که واکسن ضد ویروس تزریق شود. از آن جایی که این بیماری می‌تواند با سرطان دهانه رحم ارتباط داشته باشد، بهتر است این واکسن از سن ۱۲-۱۳ سالگی تا سن ۴۰-۴۵سالگی تزریق شود.
وی با بیان اینکه همه‌ی سوش‌های HPV خطرناک نیستند، تاکید کرد: سوش‌های خطرناک بیشتر ۱۶ و ۱۸ است که با سرطان دهانه رحم در ارتباط هستند. در وهله اول باید به کسی که به HPV مبتلا شده بگوییم همه‌ی HPVها به سرطان منتهی نمی‌شود و این بیماری قابل کنترل و درمان است و مهم‌ترین نکته تشخیص در مراحل ابتدایی آن است .
دکتر باباخانی اظهار کرد: اصلاح سبک زندگی و مصرف داروها و ویتامین‌های خاص تحت نظر پزشک می‌تواند HPV را کنترل کند. مصرف ویتامین دی، مولتی ویتامین‌ها، ریزمغذی‌ها و مکمل‌ها به درمان این بیماری کمک می‌کند. کم‌خونی فقر آهن تاثیر کمتری دارد، البته اگر با سوءتغذیه در ارتباط باشد می‌تواند به صورت غیرمستقیم بر این بیماری اثرگذار باشد. در واقع HPV ویروسی است که اگر سیستم ایمنی را تقویت کنیم می‌توانیم رشد آن را مهار کنیم.
وی در پایان گفت: درمورد سرطان رحم و تخمدان اما به دلیل اینکه درونی‌تر هستند و ممکن است علائم آن‌ها با خونریزی ماهیانه فرد اشتباه گرفت نمی توان آن را سریع تشخیص داد اما علائم هشدار باید جدی گرفته شود.
